Een commentaar van Rainer Rupp.
Volgens geloofwaardige berichten stelt de regering van president Donald Trump momenteel een economisch en financieel pakket maatregelen samen voor een bedrag van meer dan een biljoen dollar (duizend miljard) om de Amerikaanse economie te behoeden voor de gevreesde depressie. Maar net als in de vorige crisis gaat het hier vooral om door de belastingbetaler gefinancierde reddingsoperaties voor grote bedrijven, met als enige verschil dat het dit keer (nog) niet de banken zijn die op de eerste plaats komen, maar andere, zogenaamde “systeemrelevante” industrieën zoals de luchtvaartmaatschappijen en bedrijven, bijvoorbeeld de zwaar gehavende lucht- en ruimtevaartgroep Boeing.
Op een persconferentie eerder deze week had Trump al 50 miljard dollar aan reddingsgeld beloofd voor alleen al de Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen. Trump zei: “We zullen de luchtvaartmaatschappijen 100% steunen – het is niet hun schuld”. Dat is niet waar. Het is hun schuld en het heeft niets te maken met het Coronavirus. Want in de goede tijden deden de besturen van de bedrijven er alles aan om de aandeelhouders te verrijken, maar vooral om zichzelf te verrijken en in plaats van geld opzij te zetten voor slechtere tijden, namen ze op onverantwoorde wijze extra schulden op zich. En nu is het voorgestelde reddingspakket in de eerste plaats bedoeld om de aandeelhouders te redden, maar in veel mindere mate ook om ongedekte schuldeisers te redden, zoals leveranciers die leningen hebben verstrekt aan de luchtvaartmaatschappijen.
Het alternatief voor het redden van de aandeelhouders is een insolventieprocedure op grond van hoofdstuk 11 van het Amerikaanse vennootschapsrecht, die de betrokken luchtvaartmaatschappijen in staat stelt hun activiteiten voort te zetten en hen tegelijkertijd in handen van de schuldeisers te laten. De aandeelhouders zouden dan hun aandelenwaarde geheel of voor een groot deel verliezen. Als het bedrijf winstgevend blijft door een herzien of nieuw bedrijfsmodel, zal het een schuldvrije nieuwe start hebben met nieuwe eigenaren en een nieuw management.
Momenteel ligt de focus op de vier grote Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen – Delta, United, American en Southwest – waarvan de aandelen sinds medio februari 2020 in een ‘nosedive’ zijn en tot driekwart van hun aandelenkoers per gisteren zijn kwijtgeraakt. Aangezien de vluchtoperaties grotendeels zijn opgeschort vanwege Covid-19 en er geen verbetering in zicht is, maar er nog steeds veel kosten worden gemaakt, is het nu al te voorzien dat de vier luchtvaartmaatschappijen uiterlijk over een paar maanden zonder geld komen te zitten en dat hun aandelenkoersen op de grond zullen neerstorten. Het reddingspakket van 50 miljard dollar van Trump is bedoeld om dit te voorkomen, want de vier zouden de belangrijkste ontvangers zijn.
Er is slechts één probleem, een vrij nieuw probleem voor de VS, want in de internetfora en in toenemende mate in de mainstream media is er een ongewoon luide beweging tegen hernieuwde door de belastingbetaler gefinancierde reddingsoperaties om de aandeelhouders te redden. Tegenstanders van het reddingspakket van 50 miljard dollar wijzen er terecht op dat de vier betrokken luchtvaartmaatschappijen de afgelopen acht jaar enorme hoeveelheden geld hebben verspild en het zinloos hebben verspild in plaats van het te investeren in mensen en nieuw materiaal. De vier luchtvaartmaatschappijen blijken dus sinds 2012 in totaal USD 43,7 miljard te hebben uitgegeven om aandelen van hun eigen bedrijf op de beurs in te kopen en zo de aandelenkoersen op te drijven.
Met andere woorden, de vier grote Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen – Delta, United, American en Southwest – waarvan de aandelen nu op de grond liggen omdat ze over een paar maanden zonder geld kunnen komen te zitten, zouden de belangrijkste ontvangers zijn van het $50 miljard reddingspakket, ook al hadden ze eerder al $43,7 miljard verbrand met aandeleninkoop. Hoewel ze nutteloos zijn voor de gewone gang van zaken, zijn ze zeer effectief geweest in het verder verrijken van de aandeelhouders, d.w.z. de aandeelhouders zelf. En juist deze mensen moeten nu gered worden van de belastingbetaler door het reddingspakket van Trump.
Het terugkopen van aandelen werd lange tijd beschouwd als een vorm van marktmanipulatie en was illegaal onder het Amerikaanse vennootschapsrecht (SEC-regels) tot 1982. De invloed van de neoliberale, zogenaamde “Chicago Boys” was op dat moment al merkbaar toen enkele nieuwe SEC-regels (10b-18) uitkwamen, die bedrijven een “veilige haven” voor hun geld wilden bieden als er een overvloed aan contant geld was, namelijk in de vorm van terugkoop van eigen aandelen, maar alleen onder bepaalde voorwaarden.
Maar toen de bedrijven in de loop der jaren te weten kwamen dat niemand van de SEC zich om deze voorwaarden bekommerde en niemand iets controleerde, namen de terugkopen van aandelen toe. Maar ze zijn pas na de financiële crisis geëxplodeerd. Op dat moment had de Amerikaanse Federal Reserve de rente op leningen tot nul teruggebracht, waarvan vrijwel alle grote Wall Street-bedrijven gebruik maakten om de prijs van hun aandelen op te drijven met goedkope leningen via terugkoop.
De 500 bedrijven van de Amerikaanse beursindex S&P, waaronder de bedrijven die nu enorme reddingspakketten van de belastingbetalers en de Fed eisen, hebben sinds 2012 voor in totaal 4,5 biljoen (4500 miljard) dollar hun eigen aandelen teruggekocht, dit gefinancierd met gigantische bedragen aan geleend geld, en nu zijn de aandelenkoersen sinds Corona praktisch van de ene op de andere dag heel, heel diep ingestort. De marktwaarden van gisteren zijn verbrand, maar de schulden zijn gebleven. De bedrijven zijn kapot. En als ze niet met belastinggeld worden gered, zullen ze er niet aan denken hun leningen terug te betalen en dan staan de banken ook op de rand van de afgrond. De frauduleuze Amerikaanse economie, die voor een groot deel bestaat uit hete lucht en voorraden uit China, is kapot, en dit keer is het twijfelachtig of een extra biljoen aan bailoutgeld dit zal genezen.
In 2018 was het hoofd van de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC) kortstondig zenuwachtig over de ongebreidelde aandeleninkoop en wat deze betekende voor de financiële en operationele gezondheid van bedrijven. Destijds zei SEC-commissaris Jackson: “Te vaak hebben bedrijven die overnames doen, nagelaten de langetermijninvesteringen in innovatie of hun arbeidskrachten te doen die onze economie zo hard nodig heeft. Tegelijkertijd vroeg hij zich af of de bestaande SEC-regels “investeerders, werknemers en gemeenschappen kunnen beschermen tegen de stortvloed van zakelijke aandelenhandel die de markten van vandaag domineert”. Het is duidelijk dat ze dat niet konden, zoals we nu zien.
Naast de luchtvaartmaatschappijen staat de lucht- en ruimtevaartgroep Boeing momenteel centraal in de lijsten met kandidaten voor het reddingspakket, dat 60 miljard dollar aan belastinggeld omvat, bij voorkeur onmiddellijk!
Een paar uur nadat president Trump zijn goedkeuring gaf aan het reddingspakket van de luchtvaartmaatschappijen, kwam Boeing naar voren en wilde een eigen reddingspakket van 60 miljard dollar. De koers van het aandeel Boeing ligt momenteel meer dan 75 procent onder de piek van september 2019.
Echter, de neusvleugel van de Boeing-voorraad begon al voor Covid-19, namelijk na het tragische neerstorten van twee van de laatste 737 MAX Airliners. Inmiddels is gebleken dat om redenen van snelle winstmaximalisatie een van de nieuwe vliegtuigen was gebaseerd op een gebrekkig ontwerp. Daarnaast heeft gedetailleerd onderzoek na de neerstortingen duidelijk gemaakt dat de verwerking van het nieuwe vliegtuig één enkele ramp was waarvoor niemand verantwoordelijkheid wil nemen. Sindsdien is de productie van de 737 MAX stopgezet en zijn de bestaande modellen aan de grond gezet.
Tegelijkertijd heeft Boeing sinds 2012 ook voor meer dan 100 miljard dollar aan aandelen teruggekocht, een heleboel geld dat nu ontbreekt.
Op 30. 9. 2012 had het luchtvaarttechnologiebedrijf Boeing een beurswaarde van 49,6 miljard dollar met 762 miljoen uitstaande aandelen, die op dat moment voor ongeveer 65 dollar werden verhandeld. Sindsdien is het management van Boeing ook begonnen met het systematisch terugkopen van 198 miljoen eigen aandelen op de beurs, meestal met geleend geld tegen de lage rente van de Amerikaanse centrale bank FED. Hiervoor heeft het management van Boeing, met goedkeuring van de raad van commissarissen van de kapitaalbezitters (aandeelhouders), tot 30 september 2019 het enorme bedrag van 100 miljard dollar aan voornamelijk geleend geld uitgegeven.
Niet alleen, maar vooral dankzij deze koersbepalende marktmanipulatie, die sinds 1982 weer is toegestaan, was de koers van het aandeel Boeing in februari 2019 met 670 procent gestegen tot 446 dollar per aandeel. Met 565 miljoen aandelen in omloop gaf Boeing een beurswaarde van een kwart biljoen dollar, precies 252 miljard dollar. Als gevolg van de crash is de beurswaarde nu slechts 56,5 miljard dollar, slechts iets boven het niveau van 2012. In ruil daarvoor heeft het bedrijf enorme schulden geaccumuleerd door de terugkopen.
Uiteraard waren de aandeelhouders en het management opgetogen over deze ontwikkeling. De aandeelhouders hebben immers vele malen meer geprofiteerd van de hogere aandelenkoersen op de beurs dan van een hogere dividenduitkering; de reden: de meeste prijsstijgingen werden gefinancierd met geleend geld, wat niet is toegestaan voor de financiering van dividenden.
De belangrijkste winst van deze koersmanipulatie van de Boeing-aandelen naar boven toe, met geld dat van de groep werd geleend, werd verdiend door het management van de onderneming. Dit komt omdat het gebruikelijke jaarsalaris, dat meestal enkele miljoenen dollars bedraagt, meestal aanzienlijk wordt verhoogd met een bonus. Deze bonus komt meestal in de vorm van aandelenopties, zoals kan worden uitgelegd aan de hand van een vereenvoudigd voorbeeld: Een dergelijke bonus bestaat bijvoorbeeld uit de verplichting van een groep bedrijven om de directeur in een bepaald jaar 20.000 Boeing-aandelen te geven als de koers van het aandeel aan het eind van het jaar meer dan 250 dollar per aandeel bedraagt. Dat zou dan een bonus van 5 miljoen dollar zijn.
Na het uiterst trage herstel van de reële economie na de ernstige ineenstorting als gevolg van de financiële crisis van 2008 en de daaropvolgende crisis van de overheidsfinanciën, was de terugkoop van aandelen van de eigen groepen de belangrijkste sport geworden van de aandeelhouders en het management van de grote beursgenoteerde groepen.
Nu heeft het coronavirus de sluier van de verrotte bedrijfscultuur van Boeing opgelicht. Maar net als bij de luchtvaartmaatschappijen is Covid-19 niet verantwoordelijk voor de benarde situatie van het bedrijf. Toch probeert Boing munt te slaan uit de ziekte, of beter gezegd, uit een reddingspakket van de overheid om het voortbestaan ervan veilig te stellen.
“De toegang op korte termijn tot publieke en private liquiditeit zal een van de belangrijkste manieren zijn voor luchtvaartmaatschappijen, luchthavens, leveranciers en fabrikanten om een brug te bouwen naar herstel”, aldus de woordvoerder van Boeing, die eraan toevoegt: “We waarderen de manier waarop de regering en het Congres omgaan met alle elementen van de luchtvaartindustrie in deze moeilijke tijden.
Aangezien de economische impact van het coronavirus met de dag toeneemt, zullen andere zwaar getroffen industrieën waarschijnlijk snel om redding vragen. Hoewel dergelijke reddingsoperaties massale ontslagen en economische ontwrichting kunnen voorkomen, komt het erop neer dat de winsten worden geprivatiseerd en de verliezen worden gesocialiseerd. Onder deze vlag leidt de Amerikaanse miljardair Mark Cuban, van alle mensen, momenteel de publieke strijd tegen de geplande reddingspakketten van de Trump regering.
Cubaan, geboren in 1958, is ondernemer, beursspeculant, eigenaar van de beroemde basketbalclub Dallas Mavericks, maar ook actief in de sport- en televisiewereld.
Op 18 maart verscheen de Cubaan voor een interview over de populaire, Amerikaanse omroep CNBC om commentaar te geven op “virus bail outs”, zoals hij de reddingspakketten noemde. Hij was nog steeds woedend over de reddingsoperaties die tijdens de financiële en economische crisis tien jaar geleden werden opgezet, omdat geen enkele bestuurder van de grote bedrijven die verantwoordelijk waren voor de Grote Recessie ter verantwoording was geroepen. Tegelijkertijd klaagde hij dat het overgrote deel van het TARP bailoutprogramma van de Fed in de gelederen van de leidinggevenden en de aandeelhouders was gekanaliseerd, waardoor de kloof tussen arm en rijk in het land alleen maar groter werd.
Met betrekking tot de huidige crisis klaagde Cuba er ook over dat de reddingsoperaties opnieuw de massa’s van de middenklasse negeerden en in plaats daarvan de leidinggevenden, van alle mensen, die hun bedrijven in zulke precaire posities hadden gebracht, voornamelijk door middel van aandeleninkoop, dat ze de storm van een crisis niet zouden kunnen overleven.
“We weten al wat er gaat gebeuren,” zei de Cubaan. “Over een jaar gaan we terugblikken en zeggen: ‘Waarom hebben we niet aan de arbeiders gedacht? De dagloner. De mensen met een minimumloon. Waarom hebben we hen niet ook geholpen?”
Hij zei verder: “Dus, wat we ook doen in een reddingsoperatie, we moeten ervoor zorgen dat elke werknemer wordt gecompenseerd en gelijk wordt behandeld en dat de managers niet extra worden betaald om in het bedrijf te blijven, alleen maar omdat ze nergens anders heen kunnen.
“De regering heeft risico’s genomen uit zijn vergelijking voor bedrijfsleiders, dus laten we alle werknemers gelijk behandelen,” zei de Cubaan. Op de vraag hoe dit zou worden gedaan, zei de Cubaan:
“…. Wanneer een reddingspakket van de overheid wordt gebruikt om een particulier bedrijf te helpen – of het nu een luchtvaartmaatschappij is of wat dan ook – … moet het bedrijf ervoor zorgen dat het voor alle anderen die voor het bedrijf werken proportioneel doet wat het voor zijn leidinggevenden doet. Dezelfde behandeling, periode, einde verhaal.” Tegelijkertijd, als “een voorwaarde voor elke bailout, zou de voorraad terugkoop moeten worden verboden, voor altijd. Geen terugkoop. Niet nu, niet in een jaar, niet in 20 jaar. Nooit,” concludeerde Cubaan.
+++
Met dank aan de auteur voor het recht om het artikel te publiceren.
+++
Foto bron: / shutterstock
+++
KenFM streeft naar een breed spectrum aan meningen. Opinieartikelen en gastbijdragen hoeven niet de mening van de redactie te weerspiegelen.
+++
Vind je ons programma leuk? Informatie over verdere ondersteuningsmogelijkheden vindt u hier: https://kenfm.de/support/kenfm-unterstuetzen/
+++
Nu kunt u ons ook ondersteunen met Bitcoins.
BitCoin adres: 18FpEnH1Dh83GXXGpRNqSoW5TL1z1PZgZK
Kommentare (0)