De handen van Tantalus

Een standpunt van Dagmar Henn.

Na 30 jaar neoliberalisme gedraagt de staat zich plotseling weer als een staat… maar alleen naar de burgers toe. Op andere plaatsen doen mensen nog steeds alsof hun handen gebonden zijn. Er is een dringende noodzaak om andere mogelijkheden van de staat te herontdekken – controle over economische processen.

De zich ontwikkelende corona-crisis stapelt zich op bij de schaamte. Op de Facebook-pagina (1) van het Münchense privé-radiostation Radio Gong 96.3. Eerst, op 20 maart, een oproep aan de tatoeagestudio’s en schoonheidsinstituten om alle ontsmettingsmiddelen die ze niet nodig hebben door te geven aan het kinderziekenhuis; vervolgens, op 22 maart, een oproep door het Ziekenhuis van de Derde Orde om hem te naaien met gezichtsmaskers.

Dit is niet gênant voor de omroep of voor de ziekenhuizen, niet dat we elkaar verkeerd begrijpen, het is gênant voor de autoriteiten van dit land, voor de hele politieke kaste. Want als er één land in Europa is dat dergelijke oproepen niet nodig zou moeten hebben, dan is het wel Duitsland. Het lijkt alleen maar volledig vergeten te zijn door de verantwoordelijken. Want alle actie volgt de overtuiging dat wat de heilige onzichtbare hand van de markt niet op tafel legt… en zo kan het gebeuren dat in het land waar het grootste chemische concern ter wereld gevestigd is en dat de producten van zijn machinebouw naar de hele wereld exporteert, met betrekking tot eenvoudige zaken als beschermende maskers en ontsmettingsmiddelen, het wordt verhandeld alsof we een land zijn in, laten we zeggen, Centraal-Afrika, dat geen van deze zaken heeft en geen andere middelen heeft dan een beroep te doen op de goede wil van individuele particulieren.

Zo gaat het sinds 2015. Ze namen veel mensen in het land op en lieten het vervolgens over aan een mengeling van winstbejag en de kans om te zien of en hoe ze onderdak konden vinden, en waren vervolgens volledig verbaasd dat de toch al hoge aantallen daklozen nog verder omhoog gingen. Omdat een staat geen woningbouwprogramma kan opzetten om dit te verhelpen. Want een staat kan niet weten dat mensen die voor het eerst naar het land komen ook een dak boven hun hoofd nodig hebben. En zo ging het verder, stap voor stap – de taalcursussen werden niet georganiseerd via het openbare schoolsysteem, nee, omdat men mogelijk mensen goed zou moeten inzetten, dit gebeurde via particuliere taalscholen, die toen – voorspelbaar – vooral geïnteresseerd waren in vervolgopdrachten en minder geïnteresseerd in het succes van de lessen; de nieuwkomers moesten net als iedereen opleidingsplaatsen vinden, in de wetenschap dat de opleidingscapaciteiten in met name de industrie allang tot het absolute minimum waren gereduceerd om er niet te veel op te leiden.

Zeker, dit had opgelost kunnen worden door een door de staat georganiseerde beroepsopleiding, maar dat zou hebben betekend dat mensen op de juiste manier in dienst werden genomen… Terugkijkend op de manier waarop we met het laatste – laten we het geen crisis noemen, laten we het een uitdaging noemen – werd al duidelijk dat een redelijke, geplande aanpak niet te verwachten is.
Mensen, geef wat ontsmettingsmiddel… We leven in het land dat ooit de chemische industrie heeft uitgevonden… Weet iemand anders daarboven dat? Wachten we tot de lokale industrie het desinfectiemiddel aantrekkelijk genoeg vindt om een aanbod te doen? Of willen ze het zelfs in heel Europa aanbesteden, om geen enkele EU-richtlijn te schenden, die met name in Berlijn iedereen in de gaten heeft gehouden?

In alle ernst, degene met het grootste geweer van allemaal, de staat, staat te huilen hoe hulpeloos het is en hoe moeilijk alles is. Hij kon naar zijn grote geweer wijzen en droogjes zeggen: “Economie, productie!” Ja, dat kan ik wel. Trump in de VS (2) gebruikt nu precies deze methode. Zelfs in gewone kapitalistische samenlevingen is het antwoord op grote crises een ten minste gedeeltelijk planeconomie waarin de staat bepaalt wat er nodig is, wat er geproduceerd moet worden. Zo’n kleine specificatie voor de chemische industrie om desinfectiemiddelen in de vereiste hoeveelheden te produceren zou een stap in de goede richting zijn; en als blijkt dat één bedrijf dit niet alleen kan doen, dan moeten meerdere bedrijven meewerken.

Nee, serieus, de staat zou niet eens zijn toevlucht hoeven te nemen tot het grote geweer. Waarschijnlijk niet eens bestellen of onteigenen. Waarschijnlijk zou de stille dreiging voldoende zijn om de namen en adressen te publiceren van degenen wier bedrijven weigeren mee te werken, ondanks de bestaande mogelijkheden. Het zou ook niet nodig zijn voor leveranciers om de prijzen vast te stellen…

En trouwens, machinebouw. Het zou waarschijnlijk nodig zijn om urenlang verplichte demonstraties van de muizenshow te organiseren, zodat het kwartje eindelijk zou vallen op wat werktuigbouwkunde betekent. Werktuigbouwkunde gaat over het bouwen van machines. Deze machines kunnen dingen maken. Je kunt naar een machinebouwer gaan en zeggen: bouw me een productielijn voor gezichtsmaskers. Omdat machinebouwers zoiets elke dag doen, en er zijn veel van hen in Duitsland (je moet het zo eenvoudig schrijven zodat Merkel het ook begrijpt), kan het zelfs behoorlijk snel gaan, en het gaat vooral snel voor een klant die met kracht naar voren kan schuiven omdat het in het algemeen belang is.

Of, duidelijker gezegd, het zou lachwekkend zijn als de wereldkampioen in de machinebouw niet in staat zou zijn om binnen een week een moderne productiefaciliteit op te zetten voor zoiets belachelijks als gezichtsmaskers. Ervan uitgaande dat het geval is, herinnert de staat zich natuurlijk dat hij zoiets kan regelen. Natuurlijk kan men zich ook afvragen of de volautomatische sneakerfabriek van Adidas in Herzogenaurach niet in staat is om tijdelijk meer vitale producten te produceren.

Laten we eens kijken naar een ander punt. In de tussentijd ontstaan er problemen in de transportsector. Waarom? Omdat er te weinig vrachtwagenchauffeurs in Duitsland zijn (en ondertussen te weinig vrachtwagens). Ook hier werd lang gesnoeid in de opleiding en waren de voornamelijk Oost-Europese chauffeurs en transportbedrijven gewoonweg goedkoper. Alleen, nu zijn ze niet beschikbaar, helemaal niet in de gebruikelijke mate. Daarom zijn er al plannen om de Bundeswehr als vervanger te gebruiken; misschien is dat ook wel niet genoeg.

Maar wat is al dit circus? De opleiding voor het vrachtwagenrijbewijs duurt twee weken als een intensieve cursus. De trainingscapaciteiten zijn er. Waarom bieden we dan niet aan iedereen die op dit moment niet kan werken omdat zijn of haar werkplek gesloten is, of die niet kan studeren omdat de universiteiten stilstaan, het aanbod om een vrachtwagenchauffeursvergunning voor een bepaalde periode te laten financieren in ruil voor een werkverbintenis?

Dat betekent niet dat ze nu allemaal vrachtwagenchauffeur worden, maar een actueel tekort kan op deze manier relatief snel worden verholpen, vooral als ook rekening wordt gehouden met de opleidingscapaciteiten van de Bundeswehr. En de vrachtwagens? Ze worden immers in grote aantallen geproduceerd in Duitsland, bij MAN en Daimler bijvoorbeeld, aan hen mag geen gebrek zijn. Maar nee, de Bundeswehr moet ze drijven, en als dat niet genoeg is, zal Merkel haar ogen naar de hemel draaien als een barokke heilige figuur en zeggen: “We hebben alles geprobeerd wat we kunnen.

Het neoliberale beleid van de afgelopen decennia heeft talloze plaatsen gecreëerd waar nu breuken kunnen ontstaan, niemand heeft al deze plaatsen in het vizier, en remedies kunnen alleen worden gevonden door middel van directe staatsinterventie. Een klein voorbeeld: enige tijd geleden hebben de gemeentelijke ziekenhuizen in München tegen het jarenlange verzet in hun eigen wasserij afgeschaft en deze als opdracht aan de goedkoopste gegund, uiteraard na een Europese aanbesteding. Het resultaat was dat nu de helft van de wasserij naar NRW gaat, de andere helft naar Oostenrijk. Toen ik dit voor het eerst hoorde, dacht ik alleen maar met afschuw aan een griepgolf met sneeuwval.

Ik weet niet of de klinieken in München dat op dit moment nog aankunnen, maar ik denk dat het in de huidige situatie voor iedereen meteen duidelijk is waar het echte probleem ligt: Transport en grens… De oplossing voor elk afzonderlijk geval is niet het uitschrijven van Europese aanbestedingen en het maandenlang wachten op wat de markt zal uitspugen, maar altijd het mobiliseren van lokale middelen wanneer dat nodig is.

Overigens vallen ventilatoren ook onder de categorie machinebouw. Een van de grootste medisch-technische bedrijven ter wereld heet – klein tromgeroffel – Siemens. Dat betekent dat ze in ieder geval plannen en octrooien hebben voor dergelijke machines. Een staat zou deze ook aan andere machinebouwbedrijven kunnen geven om op deze basis de productie op te voeren. De capaciteiten in de machinebouw zijn in principe groot genoeg om heel Europa te bevoorraden. Men zou de scheidingsmuur voor de wereldoorlogen slechts een beetje van de granaten moeten verplaatsen naar een vreedzame productie in de gebruikelijke Duitse algemene winkels, die de helft van de machinebouw, de helft van de bewapening bedienen. En, het kan niet vaak genoeg gezegd worden, een staat kan dit bestellen, het hoeft niet te pleiten of gechanteerd te worden. Al twee keer, wanneer deze zelfde staat perfect in staat is om initiële beperkingen op te leggen en al het gewone leven stil te laten staan.

In de Griekse legenden is er een figuur genaamd Tantalos, die in de tegenhanger van de christelijke hel daar, Tartaros, aan zeer bijzondere kwellingen werd onderworpen. Hij werd vastgebonden aan een fruitboom en stond tot aan zijn kin in zoet water. Maar als hij probeerde de vruchten die voor zijn gezicht hingen te pakken te krijgen, schoten de takken omhoog en als hij zijn hoofd liet zakken om water te drinken, daalde het waterniveau. De spreekwoordelijke kwelling van Tantalus bestond er dus uit dat je alles wat je nodig hebt de hele tijd recht voor je ogen had, en toch heb je nog steeds honger en dorst.

In verband met het potentieel van dit land, lijden we onder Tantalus-pijnstillers. Alleen dat deze Tantalus helemaal niet aan de boom gebonden is. Hij verbeeldt het zich gewoon. Of hij heeft zichzelf er zo lang in gepraat dat hij het nu zelf gelooft. De handen van de staat zijn niet gebonden. Het is Merkel en haar soort die ten koste van alles willen doen alsof. De prijs is in dit geval mensenlevens.

Bronnen:

  1. https://www.facebook.com/radiogong96.3/
  2. https://www.spiegel.de/wirtschaft/soziales/coronavirus-donald-trump-will-gesetz-zur-kriegswirtschaft-aktivieren-a-076e74f3-b35c-473b-b5ee-ebfe8a80fce4

+++

Met dank aan de auteur voor het recht om het artikel te publiceren.

+++

Foto bron: / Shutterstock

+++

KenFM streeft naar een breed spectrum aan meningen. Opinieartikelen en gastbijdragen hoeven niet de mening van de redactie te weerspiegelen.

+++

Vind je ons programma leuk? Informatie over verdere ondersteuningsmogelijkheden vindt u hier: https://kenfm.de/support/kenfm-unterstuetzen/

+++

Nu kunt u ons ook ondersteunen met Bitcoins.

BitCoin-adres: 18FpEnH1Dh83GXXGpRNqSoW5TL1z1PZgZK


Auch interessant...

Kommentare (0)

Hinterlassen Sie eine Antwort