Een commentaar van Hermann Ploppa.
Het is nu meer dan honderd jaar geleden dat het “Vredesverdrag” van Versailles op 10 januari 1920 in werking trad. Zelfs na honderd jaar kan dit verdrag en de gevolgen ervan nog steeds de gemoederen verhitten bij degenen die erna geboren zijn. In het Verdrag van Versailles staat dat Duitsland als enige verantwoordelijk is voor de Eerste Wereldoorlog. Daarom moest Duitsland gedurende vele decennia een astronomische hoeveelheid geld en immense bijdragen in natura leveren aan Groot-Brittannië en Frankrijk. Bovendien zou Duitsland delen van zijn nationale grondgebied afstaan aan zijn buurlanden.
Dit alles werd geregeld in het Verdrag van Versailles, dat op 28 juni 1919 werd ondertekend.
Was het Verdrag van Versailles überhaupt een echt verdrag?
Dat kan worden ontkend. Omdat een contract wordt gesloten tussen twee gelijkwaardige partijen na vrije onderhandelingen. Zo werd na de nederlaag van Napoleontisch Frankrijk op de Conferentie van Wenen in 1815 de vertegenwoordiger van de verliezende natie, Talleyrand, als gelijkwaardige onderhandelingspartner toegelaten. Talleyrand kon aan de onderhandelingstafel gunstige regelingen voor Frankrijk bedingen.
Toen de president van de VS, Woodrow Wilson, in de laatste fase van de Eerste Wereldoorlog aan Europa liet weten dat Duitsland bij een staakt-het-vuren eerlijke onderhandelingen kon verwachten, kreeg hij de eer te danken. Zo sloot een Duitse delegatie op 11 november 1918 een wapenstilstandsverdrag met de vertegenwoordigers van Groot-Brittannië en Frankrijk. De Duitsers verwachtten nu een uitnodiging voor de vredesonderhandelingen, die in Parijs zouden plaatsvinden. Toen de staatshoofden van de VS, Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië de onderhandelingen in Parijs openden, werd de Duitse delegatie echter onder huisarrest geplaatst in een Parijs hotel. De toegang tot de onderhandelingsruimtes was uitgesloten. De Duitse delegatie heeft slechts zeer onvolledig geleerd wat daar is onderhandeld. De Duitsers konden alleen schriftelijk commentaar geven op de zaak. Als beschuldigde werden de Duitse burgerpolitici door een lijn van oorlogsgehandicapten naar voren geschoven om het vonnis te horen. De Duitse burgerpolitici werden hier vernederd, die nu uit plichtsbesef de politieke verantwoordelijkheid moesten nemen voor een nederlaag waarvoor ze helemaal niet verantwoordelijk waren. Politici werden naar voren geschoven als verdachten die zich hadden verdedigd tegen de oorlog van hun militaire junta onder Ludendorff. Het is duidelijk dat de zegevierende mogendheden zich ook bezighielden met het onmiddellijk verbranden van een dodelijk stigma op de nieuwe democratische regering om de nek van de jonge Duitse democratie onmiddellijk te breken.
Overigens werd de zin uitgesproken in de Spiegelzaal van het Château de Versailles, enkele kilometers buiten Parijs. Een slim gekozen locatie. Koning Lodewijk XIV regeerde hier met absolutistische perfectie van de macht. Hij zei zelfs: “Ik ben de staat!” En het was niet minder een persoon dan de veelgeprezen Duitse kanselier Otto von Bismarck die, na de overwinning van de Duitse troepen op Frankrijk in 1871, de heroprichting van het Duitse Rijk liet bezegelen met de keizerlijke kroning van Willem de Eerste van Hohenzollern in deze Spiegelzaal in Versailles, die zo heilig is voor de Fransen. Bismarck wilde met deze actie de “Gallische Haan”, zoals hij zich altijd uitdrukte, gewetenloos vernederen. Het was immers Bismarck die de onderwierp Frankrijk, dat, zoals de IJzeren Kanselier van Bloed en Zwaard zei, de Fransen slechts hun twee ogen liet hangen om “over hun verliezen te wenen”.
Zoals het in het bos weerklinkt, zo weerklinkt het weer. Het schaamteloze gedrag van Bismarck tegen Frankrijk had nu tot gevolg dat de Franse regering deze buitensporigheid aan de Duitsers wilde terugbetalen door de Duitse burgerpolitici, die geen deel hadden aan de nederlaag in deze spiegelzaal van Versailles, te vernederen en te vernederen.
Aan de kant van de zegevierende mogendheden, de VS, Groot-Brittannië en Frankrijk, was er nogal heftig verzet tegen de dictatuur-vrede van Versailles, met verstrekkende politieke gevolgen in de betrokken landen zelf. De duidelijkste criticus aan Engelse zijde was de eminente econoom John Maynard Keynes. Keynes maakte deel uit van de onderhandelingsdelegatie als gezant van de Britse Schatkist en had toegang tot de diepste kringen. Toen Keynes er niet in slaagde om door te gaan met zijn waarschuwingen tegen de ongebreidelde eisen van de geallieerden aan Duitsland, nam hij ontslag uit zijn functie en schudde hij het wereldpubliek met zijn boek wakker: *”De gevolgen van de vrede”. Keynes geeft ons eerst een zeer goed inzicht in de sfeer van deze geheime onderhandelingen. Het autistische middelpunt van de belangstelling is de Amerikaanse president Woodrow Wilson. Welke verwachtingen gingen er aan deze geschiedenisprofessor uit de Amerikaanse zuidelijke staten vooraf op weg naar Europa! In Parijs ging hij als de veelgeprezen Messias op weg naar de onderhandelingstafel door een menigte mensen heen. Met zijn beroemde Fourteen Points had Wilson de hoop op vrede in Europa gewekt. De volkeren moeten hun lot in de toekomst vrij en zelfbepaald kunnen bepalen. Een Volkenbond moest conflicten onschadelijk maken voordat ze tot oorlog konden leiden. En nu zit Wilson stil en doet absoluut niets. In plaats daarvan scharrelen verdachte figuren rond de onderhandelingstafels. De oude mannen van de Franse delegatie leven in het verleden en zoeken wraak voor de schande van 1871, terwijl de Britten en Fransen op hun beurt gigantische bezittingen uit Duitsland willen persen in de vorm van zogenaamde herstelbetalingen. Want Frankrijk en Groot-Brittannië hebben zich tijdens de veel te lange oorlog hopeloos in de schulden gestoken bij de Amerikaanse banken en moeten nu op de een of andere manier de schulden afbetalen. Het Duitse volk wordt verondersteld dat voor hen te krijgen. Door middel van contante en niet-contante bijdragen. En ze willen Duitsland uit zijn nationale grondgebied snijden. John Maynard Keynes gelooft dat dit alles weinig te maken heeft met een vredesregeling. Zijn de makers van de verdragen zich er helemaal niet van bewust dat de dictatuur van Versailles rechtstreeks zal leiden tot massale ellende, chaos en uiteindelijk tot een nieuwe oorlog? Dit zogenaamde “vredesverdrag” zal over twintig jaar direct leiden tot een nieuwe oorlog, waarschuwt Keynes. In plaats van enorme bedragen aan de verslagen landen te onttrekken, zouden leningen en andere aanloopsteun moeten worden ingepompt, zodat de staten weer op de been kunnen komen, vindt Keynes.
Het is duidelijk dat veel mensen in de VS en het Verenigd Koninkrijk zich net zo voelen als Keynes. Omdat zijn boek een bestseller werd. Toen in 1920 in de VS een nieuwe regering werd gekozen, won Warren Gamaliel Harding van de Republikeinse oppositie het presidentschap en scoorden de Republikeinen ook een verpletterende overwinning in het Congres. De nieuwe president beloofde terug te keren naar de normaliteit en een eigen verdrag met Duitsland te ondertekenen. Het Congres van Washington heeft de verdragen van Versailles botweg verworpen en de Verenigde Staten hebben zich niet aangesloten bij de Volkenbond die door de voormalige president Wilson is opgericht. In de loop van de jaren twintig van de vorige eeuw volgden de Amerikaanse banken het advies van Keynes op en stelden ze een kredietpakket voor Duitsland samen dat, zoals het Dawes-plan van 1924, de Duitse samenleving op een veel subtielere manier onder Amerikaanse controle zou brengen dan alle overvalverdragen en annexaties van de Britten en Fransen daarvoor.
En de reactie in Duitsland? De burgerautoriteiten, de regering en het parlement van het Reich, maar ook keizer Willem II, waren tijdens de oorlog geleidelijk naar de achtergrond gedrongen. Generaals Hindenburg en Ludendorff hielden Duitsland in bedwang en regeerden autocratisch als een militaire junta. Ludendorff had de Duitse nederlaag bijna geforceerd met zijn krankzinnige strategie. Door een onvoorwaardelijke onderzeebootoorlog te bevelen tegen alle schepen in de Atlantische Oceaan, had Ludendorff de blauwdruk gemaakt voor de VS om de Europese oorlog in te gaan. Hij had de potentiële bondgenoten van de nieuwe Russische bolsjewistische regering tegen zichzelf gekeerd met schandalige eisen in het Verdrag van Brest-Litovsk. Nadat zijn nieuwe strategie aan het westelijk front jammerlijk had gefaald, kwam Ludendorff in september 1918 met het perfide idee om zich aan de verantwoordelijkheid te onttrekken. In deze uitzichtloze situatie zou een door het parlement gelegitimeerde regering van het Rijk voortaan de kar die Ludendorff in de modder had gedreven, terugtrekken. Ludendorff stortte neer in Zweden met een vervalst paspoort en kwam pas weer tevoorschijn in Duitsland toen de kust veilig was. Nu, op 11 november 1918, mocht de nieuwe minister van Financiën, Erzberger, die absoluut niets met het verloop van de oorlog te maken had, de wapenstilstand ondertekenen in de treinwagon in Compiègne, Frankrijk, in plaats van Hindenburg en Ludendorff, geflankeerd door twee relatief onbeduidende generaals van het Duitse leger en de Duitse marine.
En ook hier wordt de nederlaag van Frankrijk in 1871 herhaald, ditmaal met omgekeerde voortekenen: in 1871 was het geld van de Franse elite volledig op en namen de burgercomités het bestuur en de orde in Parijs over. De Franse elites kropen onder de vleugels van Bismarck en lieten meer dan 30.000 Parijse burgers afslachten met Duits geld en munitie. Nu 1918: ook hier was het totale faillissement van de vorige militair-politieke elites duidelijk. Ook in Duitsland begonnen de burgers zich te organiseren. Nu kropen de Duitse elites onder de vleugels van de Britten en Fransen. De Duitse zakenman Karl Helfferich verzamelde 500 miljoen Reichsmark voor het anti-Bolsjewistische fonds en had getraumatiseerde en vernederde soldaten omgevormd tot een moordtroep die als Freikorps-eenheden tijdens de jonge Weimarrepubliek vreselijke stapels lijken had opgestapeld. De zogenaamde Kapp Putsch 1920 werd vrijwel zeker gecontroleerd door de Engelse geheime dienst en was bedoeld om de Weimar democratie te vervangen door een militaire dictatuur. Politici die zich verzetten tegen de dictatuur van Versailles en probeerden samen met de Sovjet-Unie een soeverein Duitsland op te richten, werden vermoord of ernstig gewond door handlangers van de Helfferich-eenheden. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van vele: Minister van Financiën Erzberger, minister van Buitenlandse Zaken Walther Rathenau en Philipp Scheidemann. In een absurde omkering van de feiten werd vervolgens verspreid dat deze mannen waren aangevallen omdat ze “vervullingpolitici” waren: ze waren dus bijzonder ijverig geweest in het ondersteunen van het dictaat van Versailles.
Er was echter wel een “vervullend politicus” die de bedoelingen van het Verdrag van Versailles krachtig doordrukten: een politicus uit München met de naam Adolf Hitler. Een van de meest omstreden bepalingen van het Verdrag van Versailles was de overdracht van Oostenrijks Zuid-Tirol aan Italië. In zijn boek “Mein Kampf” eist Hitler expliciet de overdracht van Zuid-Tirol aan Italië. Hitler pleit ook voor de ondergeschiktheid van Duitsland aan het Britse Rijk. In 1934, onder Hitlers dictatuur, werd eindelijk een belangrijk agendapunt vervuld: Duitsland sluit zich aan bij een unie van Groot-Brittannië, Italië en Frankrijk als junior partner van Engeland. Daarvandaan ging slechts vijf jaar voorbij, waarna de voorspelling van John Maynard Keynes uitkwam: zoals bekend begon de volgende grote oorlog in 1939.
Opmerkingen
*John Maynard Keynes: De gevolgen van de Vrede. Londen, 1919.
+++
Met dank aan de auteur voor het recht om te publiceren.
+++
Referentie foto: Everett Historisch / Shutterstock
+++
KenFM streeft naar een breed spectrum aan meningen. Opinieartikelen en gastbijdragen hoeven niet de mening van de redactie te weerspiegelen.
+++
Vind je ons programma leuk? Informatie over de ondersteuningsmogelijkheden vindt u hier: https://kenfm.de/support/kenfm-unterstuetzen/
+++
Nu kunt u ons ook ondersteunen met Bitcoins.
BitCoin-adres: 18FpEnH1Dh83GXXGpRNqSoW5TL1z1PZgZK
Kommentare (0)