Een standpunt van Paul Schreyer.
Er is sprakeloosheid in het land: sommigen protesteren tegen Corona-maatregelen, die zij als onzinnig, vrijheidsrovend en vernederend beschouwen, anderen noemen dergelijke demonstranten onverantwoordelijke “covidioten”, wier irrationaliteit met alle ernst moet worden bestreden. Sommigen, zoals de Berlijnse deelstaatregering, willen demonstraties van critici volledig verbieden. Wat ontbreekt is een open, op bewijs gebaseerde en respectvolle discussie die de kloof overbrugt.
Allereerst een opmerking vooraf over het momenteel aangekondigde demonstratieverbod op 29 augustus: De Berlijnse Senaat rechtvaardigt dit met de opmerking dat “de verwachte groep deelnemers de huidige infectiebestrijdingsverordening zal overtreden”. De overheid ontneemt zo een vaag gedefinieerde groep mensen (“de verwachte groep deelnemers”) het recht om over de hele linie te demonstreren – met betrekking tot de bescherming van de gezondheid. Los van deze afweging volgt een preventief verbod vanwege verwachte (!) schendingen, die uiteraard geen grondwettelijke beginselen zijn. Bovendien is er tot op heden geen bewijs dat de demonstraties die plaatsvonden, zoals die op 1 augustus, hebben geleid tot een meetbare toename van het aantal Covid-19-patiënten.
De Berlijnse senator van Binnenlandse Zaken, Andreas Geisel, stelt dat de demonstranten “ons systeem verachtelijk maken”, waarvan “alle democraten zich moeten distantiëren”. Het verbod is dus officieel politiek gemotiveerd. Met zo’n gefundeerd besluit sluit de regering zich aan bij het kamp van autoritaire, willekeurige regimes, die vrij nuchter en zonder waarde worden bekeken. In pluralistische samenlevingen is het eenvoudigweg niet toegestaan om demonstraties te verbieden omdat de autoriteiten de politieke doelen van de demonstranten niet aanstaan. Bovendien: wat hoopt u te bereiken? Een heroverweging van de demonstranten? Gijzelaar verder:
“Dit is geen beslissing tegen de vrijheid van vergadering, maar een beslissing voor infectiebestrijding. We zitten nog steeds midden in een pandemie met een toenemend aantal infecties. Dit kan niet worden ontkend. We moeten daarom het fundamentele recht van vrijheid van vergadering afwegen tegen het recht op integriteit van het leven.”
Het argument van “stijgende infectiecijfers” is echter zeer misleidend, aangezien het toegenomen aantal tests niet wordt vermeld. Degenen die meer testen zullen meer vinden, vooral wanneer de testen breed en niet-specifiek zijn, zoals voor vakantie terugkeerders. Een toenemend aantal gevallen is slechts een indicatie van een groter risico voor het publiek onder bepaalde voorwaarden – bijvoorbeeld als de selectie van de plaatsen waar de tests worden uitgevoerd vergelijkbaar en representatief is voor de totale bevolking, als de testresultaten worden aangepast voor fout-positieve resultaten, als de test alleen besmettelijke virusfragmenten opspoort en als degenen die positief reageren daadwerkelijk ziek worden in een verhouding en ernst die ernstige bezorgdheid voor de hele bevolking rechtvaardigt. Aan geen van deze voorwaarden is momenteel voldaan en daarom is de veronderstelling van de senator van Binnenlandse Zaken dat een toenemend aantal zaken een groter risico voor het publiek met zich meebrengt, op dit moment feitelijk onjuist.
In het verbodsbericht aan de organisatoren staat
“Uw vergadering is gericht tegen de maatregelen van de regering of de individuele deelstaatregeringen om het SARS-CoV-2-virus, dat u als buitensporig beschouwt, in te dammen. U ziet uw vrijheidsrechten daardoor onevenredig beperkt, wat gepaard gaat met een verkeerde inschatting van de werkelijke gevaren voor de gezondheid, die voortkomen uit het SARS-CoV-2-virus.
Essentieel hierbij is de term “verkeerde beoordeling”, wat impliceert dat de regering een monopolie heeft op de waarheid in deze zaak en dat iedereen die dit tegenspreekt, ofwel liegt ofwel slecht geïnformeerd is. De initiatiefnemer van de demonstratie, Michael Ballweg, geeft hier commentaar op:
“Mijn vrees in april 2020 dat de pandemie niet alleen de grondrechten tijdelijk zou beperken, is bevestigd. (…) Wij ondernemen juridische stappen tegen de beslissing van de senator van Binnenlandse Zaken en gaan ervan uit dat het Federale Constitutionele Hof deze vijandige aanval op de Basiswet zal afwijzen. Dit zal, net als de andere bijeenkomsten van QUERDENKEN in Berlijn, plaatsvinden.”
In de middag reageerde de Bild-Zeitung met scherpe kritiek – een uitzondering binnen de toonaangevende media:
“Dit is een onaanvaardbare aanval op een van onze hoogste basisrechten, tegen alle proportionaliteit in, en bovendien nauwelijks te overtreffen in politieke domheid. (…) Ontelbare keren per dag wordt in het hele land de verplichting tot het dragen van maskers geschonden – met nauwelijks gevolgen. Het is hier van alle plaatsen waar de staat nu met de grootst mogelijke strengheid optreedt, omdat de demonstranten er politiek gezien niet bij passen. Dit is een ontoelaatbare schending van het taboe.”
Vragen aan de belangrijkste media
De huidige omstandigheden leken nog niet zo lang geleden ondenkbaar. Op dit moment rommelt het land in een tempo dat sinds 1989 niet meer is vertoond. Demonstraties vinden niet alleen plaats in Berlijn, maar in veel Duitse steden. Politieagenten zijn solidair, schooldirecteuren gehoorzamen niet aan bevelen.
Het evenement op 1 augustus in Berlijn kon door de politie niet gemakkelijk worden ontbonden (ondanks meldingen van het tegendeel) vanwege het grote aantal deelnemers. Hun exacte aantal – of het nu gaat om 50.000 of 250.000 demonstranten – wordt betwist (20.000, zoals de politie beweert, waren dat vrijwel zeker niet). Nauwelijks minder belangrijk dan het aantal demonstranten was echter hun – en dit is onomstreden – kleurrijke samenstelling. Het waren geen radicale, sektarische randgroepen, maar een brede dwarsdoorsnede van de bevolking.
Volgens een recente representatieve enquête zegt 20 procent van de Duitsers, oftewel meer dan 15 miljoen mensen in totaal, “de huidige demonstraties te begrijpen”. 14 procent, dat wil zeggen meer dan 10 miljoen, zijn naar eigen zeggen “bereid deel te nemen aan een demonstratie tegen de beperkende maatregelen”. Dit cijfer is van begin tot midden augustus gestegen van 10 naar 14 procent. 18 procent vindt de maatregelen overdreven en 8 procent zegt openlijk dat ze niet in overeenstemming zijn met de door de overheid vastgestelde coronaregels.
Over de beoordeling van deze feiten en cijfers lopen de meningen uiteen. Zijn de critici egoïstische onwetendelingen die bijvoorbeeld uit gemakzucht weigeren om maskers te dragen, of volgen ze misschien een rationele, op feiten gebaseerde argumentatie (zoals die bijvoorbeeld onlangs in het Duitse apothekerstijdschrift werd gelezen)? Natuurlijk moet deze kwestie serieus, met respect en uitgebreid worden besproken – waarbij rekening moet worden gehouden met de meest uiteenlopende stemmen uit de wetenschappelijke wereld. Juist daar komt op dit moment veel kritiek op. Zo kondigde vorige week het Duitse Netwerk voor Bewijsgerichte Geneeskunde aan, waarvan talrijke medische verenigingen en grote ziektekostenverzekeraars zoals Barmer of de AOK Federal Association lid zijn:
“Zelfs in gerenommeerde media, zoals de Süddeutsche Zeitung, op de publieke televisie, maar ook internationaal, bijvoorbeeld het televisiekanaal van de BBC of CNN, wordt informatie over COVID-19 vaak op een misleidende manier gerapporteerd. (…) Zelfs in de toonaangevende media werden alleen casusnummers zonder referentiewaarden en met onnauwkeurige termen gebruikt om het infectierisico over een periode van maanden te beschrijven, zoals “Tot nu toe zijn er X-infecties en Y-doden geweest”. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen testresultaten, diagnoses, infecties en ziekten. (…)
Evidence-based medicine gedijt op een open discussie over controversiële wetenschappelijke resultaten. Een openbaar discours van onopgeloste vragen zou wenselijk zijn. Naar onze mening worden de controverses op dit moment onvoldoende behandeld in de gevestigde media. De presentatie van de gegevens lijkt eenzijdig, open vragen worden niet adequaat behandeld. (…) Mensen willen eerlijk en ondubbelzinnig geïnformeerd worden. (…) Alleen zo kan in een verlichte samenleving een vertrouwensbasis worden opgebouwd en op lange termijn in stand worden gehouden, die een rationeel optreden op basis van wetenschappelijke feiten mogelijk maakt en de medewerking van de bevolking in geval van een ramp waarborgt.”.
Het Deutsches Ärzteblatt berichtte maandag over deze duidelijke kritiek. Het is voor deskundigen al lang duidelijk waar de problemen liggen. De controversiële kwesties zijn bekend, maar het ontbreekt hen aan de moed om een passende publieke discussie te voeren. Eén ding is duidelijk: het initiatief hiervoor zal niet komen van de hoofdredacteur, die vaak dichter bij de politici staat dan goed voor hen is. Elke journalist wordt nu opgeroepen om zoveel mogelijk gebruik te maken van zijn of haar persoonlijke speelruimte.
Collega’s die in de toonaangevende media werken, worden geconfronteerd met de vraag hoe ze in de toekomst moeten omgaan met de standpunten van de overheidscritici die de coronamaatregelen afwijzen. Moeten deze mensen nog steeds verbannen worden, misschien zelfs in steeds sterkere mate? Zo ja, met welk doel? Dat ze hun “foute” houding heroverwegen? Dat ze hun mond houden? Of het land verlaten? Alle tien miljoen? Om het anders te zeggen: waar leidt uitsluiting toe?
De kloof moet dringend worden overbrugd. Fout is menselijk. Iedereen kan ervan leren, aan alle kanten van het debat. Zelfs een kwalitatieve indeling in “mainstream” en “alternatieve media” lijkt niet erg nuttig, aangezien de fundamentele taak om informatie op een begrijpelijke manier over te brengen alle journalisten verenigt, of in ieder geval zou moeten verenigen. Afgezien daarvan en op een volledig waardevrije manier bekeken, is het zeker waar om media met een groot bereik en grote invloed te omschrijven als “toonaangevende media”. Degenen die daar werken dragen een bijzonder grote verantwoordelijkheid (en hebben vaak zeer weinig persoonlijke speelruimte – zoals de meeste van degenen die daar werken weten). Toch kunnen kleine nichemedia zoals Multipolar weinig bereiken zonder de – vrij individuele, persoonlijke – inzet van een voldoende aantal collega’s in de toonaangevende media. De kleine media kunnen het noodzakelijke debat niet over de scheidslijn leiden zonder de hulp van de grote media – ze missen gewoon het bereik.
In een gevaarlijke situatie is een oplossing vaak alleen mogelijk als ieder individu bereid is een persoonlijk risico te nemen. Werknemers van zowel kleine als grote media moeten zich opnieuw richten op de gemeenschappelijke zorg om het publiek uitgebreid en eerlijk te informeren – vooral wanneer bepaalde standpunten niet “hip” zijn in de hoofdredactiekantoren. Het is een kwestie van het geven van de vele redelijke, op wetenschap gebaseerde stemmen onder de critici van de Corona meet passende media ruimte: in interviews, talkshows en gastcommentaren. Zoals de hier gelinkte artikelen laten zien, zijn er al een paar redacteuren die dat doen. Er zou binnenkort meer moeten worden toegevoegd.
Als er in de toekomst nog steeds pogingen worden ondernomen om op een breed mediafront alle demonstranten als “gevaarlijke gekken” uit te sluiten, zal het moeilijk zijn. Het moet voor elke collega duidelijk zijn dat een scheur alleen kan worden overbrugd als deze niet te breed en te diep is geworden. In de huidige situatie is de moed, de openheid en het inlevingsvermogen van elk individu vereist.
Een regering die kritische demonstraties op de in het begin beschreven manier volledig verbiedt, verdient zeker niet de bescherming, maar wel de harde kritiek van journalisten. De huidige situatie is een lakmoesproef voor onafhankelijke en pluralistische journalistiek. Iedereen die in de media werkt, kan dit individueel nastreven – of niet. Maar één ding is duidelijk: wanneer de collectieve discussie en de collectieve zoektocht naar een consensus over basisfeiten sterft, groeit de haat en het geweld. We zouden allemaal de verliezers zijn.
+++
Met dank aan de auteur voor het recht om het artikel te
+++
Dit artikel verscheen voor het eerst in het multipolar tijdschrift.
+++
Foto bron: hxdbzxy / shutterstock
+++
KenFM streeft naar een breed spectrum aan meningen. Opinieartikelen en gastbijdragen hoeven niet de mening van de redactie te weerspiegelen.
+++
Vind je ons programma leuk? Informatie over verdere ondersteuningsmogelijkheden vindt u hier: https://kenfm.de/support/kenfm-unterstuetzen/
+++
Nu kunt u ons ook ondersteunen met Bitcoins.
BitCoin-adres: 18FpEnH1Dh83GXXGpRNqSoW5TL1z1PZgZK
Kommentare (0)